Kurusu Gómes
Ymave liberal épocape oho uno cuanto ava oasalta la policiápe, ijapytépe peteĩ ijapellidoa Gómes, omondoho hikuái la línea telégrafo rehegua, ymavengo telégrafo mante la ojeporúva ndaipóri otro, ha upéi oipe`apa hikuái la policía mboka, ivála umia, oimenengo umia la terroristaneraka`e, ha pe ñorairõháipi oiko la ñembokapu, karai Gómes ojejapi ijyvápe ha ohopa hikuái upégui, karai Gómes okañy amoite karai Selsi entre Pavónkue korapy gotyo, ymavengo oje`eva`ekue barraca upea pe sónape. Karai Gómes okañy upeipi kumanda ári oke ha ikompañera oguerahámi chupe tembi`u ha upéagui opilla chupe umi policia ha ojagarra, ogueraha policiápe. Upéingo ogueraháta hikuái trénpe; uperonguare omoite mbarigui peve ojejapo la vía, ne`irã oğuahe Estaciónpe; ohupi karrétape ikompañerandi ha amoite Karai Pavonkue porton renondéipi oiko la ñembokapu, upépe ojuka hikuái Karai Gómespe, ikompañera odispara ha umi oĩva upéipi he`ívo ou la enemigokuéra.
Ogueraha hikuái sementériope oñoty, ijapu hikuái la oñoty hağue hekovére upépe, aguela Margarita ndaje ohecha otyky la huguy ha hatándaje oñaprende pe karrétare lo do ipópe; ndaipóringo oikovéva la oñembohovairõ hese hikuái. Aguela Margaritango iñaranduva`ekue, oikuaapaite ha oikuaa porã heta mba`e ha omombe`úmi oréve ã historia.
Ymavengo upéicha, omondaa ojukántema hikuái, umi iplata hetáva ojepillarõ omondaha oipe`apaite chugui la oguerekóva, odesereda chupe, oheja perõ, péango oiko pe revolución mboyve, ipohýiva`ekue heta mba`e, ko`ãgango omondáva opagánte michimi ha osema kárselgui ha upéi irrícoma porque hetave la omondáva.
Pe karai Gómesngo Koloradova`ekue upéagui oiméne la ojuka chupe hikuái, liberal omanda épocapengo ha la política upéroguare ijetu`u porque oñeakontrariapa lo mitã.
(Versión Eusebio Rolón y Genoveva Ojeda de Rolón)
.
.
Mbói Jagua
Pe Mbói Jagua ndaje yma oikove raka`e. Upéa ohecha hikuái pe Tupao okáironguare.
Umi Jesuíta ojapo la Tupao; ogueru peteĩ yvyrarakã hapóreve tuichaitereíva aikuaasevoi mba`éichapa ogueru hikuái he`i aguéla Margarita, upeichaite oñoty torrerã oiporúvo, pe Tupao ko`ãgagua roketépe oĩva`ekue.
Peteĩ tormenta jave ho`a ráyo la tórrere ha upekuévo okái la Tupao, pe okáipihina ose hapo kuáipi la Mbói Jagua; peteĩ mbói iñakã jaguáva ha ogua`i jepe umi ohóvare ombogue hağua la tata. Umi Jesuitakuéra ojura Mbói Jaguápe ha omondoho chuguikuéra la isã upéi okañy upégui maave ndoikuái mba`epa oiko chugui, oĩ he`íva okaihague ha ambue okañy hagué upégui, upéi umi Jesuitakuéra ohopava`ekue ko`águi; ha`ekuéra iñarandúva`ekue, umi óga itágui ojejapóva, umíva hembiapokuememéhina.
Ñandejárango ñande salva umi mba`égui osino ñande`upaaramo`a he`i aguéla, kiensae mba`eichagua añápa upea.
(Versión Eusebio Rolón y Genoveva Ojeda de Rolón)
.
.
Jaguarungua
Jaguarungua ndaje raka`e oiko amoite chololo oĩhápe, pe aviasión rakãme; ymango upépe tuichava`ekue la laguna ha pe y ochororo ivatégui, oñehendu óga peve ha upepete oĩva`ekue peteĩ jagua hũ tuicháva vurro`ícha; upéa ha`e Jaguarungua. Ha`e upépe oikova`ekue, ndaipóri ava ohasáva ni oğuaheva, oñemomba`e upe tendáre.
Ára vai jave osemi oguahu puku.
Peteĩ árape tormenta jave ose jeýma oguahu ha upekuévo ho`a hese rayo ha ojuka ichupe, upépe ohecha hikuái ha oguerovia oguerovia`eva pe jagua hũ kakuaa ojepyso yvýpe; upe guive opyta héra Jaguarungua pe tenda.
Heta oĩ he`íva ha`eha peteĩ mbói iñakã jaguáva pero japu umíva; omombe`úvo he`i karai Eusebio. Ha jaguánte upécharõ he`i ña Genovéva. Jagua tuicháva ha iñarõva, ombohovái, ndaipóri ohóva ojoaréi upépe ha iporãitengo pe y uperõguare.
Jaguarungua oikove hague oikove ha Ñandejára oity hese rájo ñande salvávo mba`e vaígui.
(Versión Eusebio Rolón y Genoveva Ojeda de Rolón)
.
.
Ésta narraciones forman parte de un adelanto del libro denominado Leyendas Yuteñas, que podrán tener a mano proximamente o conseguirlo a través de la Web, utilizando el servicio moneybookers.